BEŞTEPE (PET MAGİLİ)-ŞUMNU
Konumu.
Şumnu ili Civel (Nikola Kozlevo) ilçesine bağlı büyük köylerden biridir. Eskiden belediye merkeziydi. 1979 kadar Beştepe’ye bağlı köyler Peçeli (Vekilski), Karagözler (Karavelovo), Çanakçı (Krasen dol), Burhanlar(Radan Voyvoda) ve Araplar (General Kolevo) Son iki köy (Burhanlar ve Araplar) Varna sancağına geçiriliyor. Deliorman bölgesinde bulunan Beştepe Şumnu ilinin son köyü olarak Varna ve Dobriç (Hacıoğlu Pazarcık/Tolbuhin) illeri ile sınırdır. Yenipazar’ın 34 km, Şumnu’ya 60 km, Varna’ya 80 km, Dobriç’e 55 km kuzeyinde Hırsova deresi ile Araplar deresi arasındaki sırttadır. Yeri düzlüktür: Köyün Alanı: 41.66 km2 Coğrafi konumu: 43.567N Kuzey Enlem, 27.350E Batı boylamı Deniz Seviyesi: 200 – 299 m Köyümüz dört mevsimi (ilkbahar, yaz, sonbahar ve kışı) dolu dolu yaşamaktadır.
Hırsova deresi ile Araplar deresi arasında Beştepe ovasında bulunan köyümüz.
Hırsova deresi:
Başlangıcı Hırsova pınar ve çeşmelerinden başlar, Çanakçı (Krasen dol) köy içinden kuzey doğuya hareketiyle Karagözler’den (Karavelovo) geçerek kuzey batıya dönüşünden sonra Oban’dan, Küçük ve Büyük ada yanından geçerek Küçk Ahmet (Tsani Ginçevo) sonra yok oluyor.Dere yatağı kuzeye devam edip Şahinler’den (Nova Kamen) ve Kurt dere (Tervel) batısından Güller köyü (Alekovo) ve Soğucak (Çistemensko) ve sağ kolu olarak Tuna nehrine akmaktadır.
Araplar deresi:
Yacıköy (Pisarevo) ve Pınalı’dan (İzvornik) topladığı suları Araplar köyünden (General Kolevo) geçerek Burhanlar köyünden (Radan Voyvoda) büyük bir kıvrımla Ekizçe köyün (Benkovski) kuzeybatısından geçip Koçmar köyü ve Beypınar’dan (Sredişte) sonra Hırsova deresiyle birleşir.
Rüzgârlar:
- Batı rüzgârları yazın yağmur bulutları taşımaktadırlar ve ürünlere çok faydalıdırlar.
- Kuzeydoğu rüzgârları yazın kuru ve açık hava sağlamaktadır, kışın çok büyük soğuklara ve kar yığılmasına neden olur.
- Kuzey rüzgârlar yazın serinlik, kışın ise kar getirir.
- Doğu rüzgârlar beyaz bulutları ve bazen yağmurları getirir
- Güney (Lodos) rüzgârları yazın bulutlu yağmurlar (dolu yağışı da olabilir) son baharda kaır yağışı.
Toprak
Beştepe toprakları ormanların kesilmesinden sonra oluşan bu topraklar çok verimlidir. Köyümüzün toplam alanı 4169,17 hektara sahiptir, bunlardan çiftçilik olarak kullanılan alan 2932,50 hektar, ormanlık alanı ise 1010,29 hektar.
Genelde çiftçilikte üretilen ürünler: buğday, arpa, mısır, ayçiçeği, şeker pancarı, tütün, fasulye
Ormanlarımızda: meşe, kayın, gürgen, kavak, çınar, ıhlamur, akasya ve kızılcık ağaçları bulunmaktadır
Meyveler:
Kiraz, vişne, armut, elma, kaysı, şeftali, ceviz, erik, ayva, dut, bağlar yetişir.
Hayvancılık:
Köylüler tarafından yetiştirilen inek, manda, koyun, keçi, eşek, at, tavuk, kaz, ördek, hindi. Komünist dönemde ağırlıklı olarak kooperatiflerde at, İnek ve koyun fermaları mevcuttu. Teknoloji artınca ilkönce at yetiştiriciliği azaldı. Sistemin çökmesiyle inek ve koyun köylülere dağıtılıyor. Köyümüzde kendi imkânlarıyla amatör arıcılık yapan kişiler mevcuttur.
Adı Ve Tarihi:
” BEŞTEPE KÖYÜ”
Osmanlı tarafından fethedilen topraklara İç Anadolu bölgesinden getirilen Yörükler iskân edilmiştir. Naldöken, Selanik, Kocacık, Tanrıdağı (Karagöz), Ofcabolu gibi Yörük grupları, bugün hala varlığını sürdüren Dobruca ve Deliorman bölgelerine sürgün edilmiştir.
XV-XIX yüzyılları arasında Osmanlı belgelere dayanarak Sürgünler genellikle 10-14 haneyi geçmeyen gruplar halinde yerleştirilmiştir.
Pravadı, Varna ve Kozluca civarındaki yerleşimlerinin Yörükler, Saruhan bölgesinden sürgün olarak gelenlerdir.
Varna kazasına bağlı Beştepe Köyü, Saruhan İlinin Soma İlçesi Beştepe mevkiinde ki Osman Baba’ya bağlı olan Naldöken Yörükleri tarafından kurulmuştur.
Kaynak: (Halime Doğru, İbrahim Gökçen: Tarihte Saruhan Köyleri s.63; BOA MNTD No 12 122, s.490-499)
Beştepe Köyü XVI yüzyılda 12 aile tarafından kurulmuştur.
Kurucu aileler:
1. Aptişler
2. Bakı Salihler
3. Cebeci İbrahimler
4. Cin Ömerler
5. Cinler
6. Efe Kazımlar
7. Elmanlar
8. Hacı Hasanlar (Cambazlar)
9. Halibolar
10.Hacı İsmailler (Aptiler)
11.Karabekirler
12.Kırınlar
Beştepe köyü Silistre eyaleti Pravadı kazasına bağlı bir köy olarak Osmanlı arşivlerinde yer almaktadır. 1641 tarihi itibaren Umur Fakı (Jiglartsi) kazasına bağlanır. Varna sancağı Kozluca kazası Osmanlı arşivlerinde göre 1744 ve 1845 tarihlerinde Beştepe köyü ile ilgili belge bulunmaktadır. Kozluca Kazasına bağlı olan Beştepe köyünde Türk Nüfusu (1262 hicri yılı) 1845s. 65 Müslüman hanesi tahminen 325 nüfus yaşamaktadır.
Kaynak: Halime Doğru- XIX. Yüzyılda Kuzeydogu Bulgaristan’da Bir Kaza: Kozluca
Daha sonra Silistre eyaleti Şahinler (Nova Kamen) köyünden Beştepe’ye göç eden aile üç kardeş olan; Koca Haliler, Ramadanlar ve Kırmızılar sülalesini oluşturmaktadır.
III. Ahmet döneminde Çardak (Çardak Kazası) kadısı İbrahim’in Divân-ı Hümâyûn’a (Bakanlar Kurulu benzeri) gönderdiği bir başka belgede Beştepe köyünden söz olmaktadır. Kısaca içeriği şöyledir: ”Maksutlar (Nojarevo Silistre) köyünden birçok eşkıya olup çevredeki köylere baskın yapıp insanların can ve mallarına kast ettikleri ve eşkıyaların yakalanması sırasında bir kısmının Beştepe (karyesine) köyüne gizlendiklerini bildirmektedir”ss1, s.141. 1873 y. Tuna vilâyeti nüfus sayımında Pravadı kz. Beştepe karyesi (köyü)
Beştepe köyü Berlin Anlaşmasından sonra Bulgaristan devletine dâhil oluyor. Bulgar prensliği kurulduğunda, köyümüz Türk köyü olarak bilinir.
Köyümüze gelen ilk Bulgarlar, Dobruca bölgesinden (Besarabiya’ya dahil) ve Trakya bölgesinden (Türkiye dahil) Bulgar göçmenleridir. Vırbitsa ve daha sonra Harmanlı, Varna ve Şumnu köylerinden Bulgarlar gelip yerleşmişlerdir. Bulgarlardan köye ilk göç eden 1885’te Ganço Gançev Vırbitsadan gelir. 1895’da; Sarsakovi, Parsalkovi ve Stoyan Markovi köye göç edenlerden. Stoyan Petkov Şopa (Şopovi) ve Nedalko Amerikalı 1900’da Kraçollar-1907’de. Bulgarların köyümüze, Türkler Türkiye’ye göç etmeleri nüfus bakımından denge de değişmiş oluyor. Gelen Bulgarlara toprak verilmiş. Türklere yapılan baskılardan dolayı Türkiye’ye göç etmeye başlamışlardır. 40 yıl içerisinde 62 hane göç etmiştir. 1950 yılından sonra göçler devam etmiş.
Bulgaristan’da Çiftçi partisi dönemi (1919-1923) Türklerin durumu diğer dönemlere göre daha sakin bir dönem olarak bilinmektedir. 09.06.1923 tarihinde A.Stambuliyski’nin askeri darbe sonrası katledilmesi ve Çiftçi partinin kapanması Türklerin durumu da ağırlaşmış.
“23.09.1923 tarihinde Bulgaristan’da eylül ayaklanması olarak geçen ayaklanma Beştepe köyünde de etkisini göstermiş. Muhtarlığı ve sınır karakol birliği Georgi Çakov tarafından alınır. İsyancılar İşçi-çiftçi hükümetini ilan etmişler. İsyancıların başarısı çok kısa sürmüş. İsyanı bastırmak için Varna’dan gelen askerler Beştepe’de çıkan çatışmada isyancı liderlerinden Georgi Çakov ve Grozdan Uzunuv öldürülür ve isyan bastırılır.” (Osman Kırmızı)
Beştepe köyün adı, Aralık 1906y. aynen Bulgarcaya çevrilmiştir ve Pet mogili olarak değiştirilmiştir.
2011 tarihli istatistiğe göre Beştepe köyünde toplam 475 ev bulunmaktadır. Bunlardan 381 ev köylüler oturmaktadır, 94 ev boş durumdadır.
Şu an köyde Türkler, Bulgarlar ve diğerleri yaşamaktadır.
Ekonomi, Altyapı, Eğitim ve Kültür:
Halk geçimini tahıl, tütün, şeker pancarı ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Sosyalist dönemde kilim dokuma atölyesi de vardı. Beştepe doğu-batı yönünde uzanmış, gelişmiş köylerden biridir. Gerekli bütün kamu binaları vardır. Okulu, anaokulu, okuma evi, erkek folklor grubu, camii, ticaret merkezi, belediye binası, PTT ve kilisesi var. Yenipazar, Dobriç (Hacıoğlu Pazarcık) ve Şumnu’yla otobüs bağlantısı var. Köylü suyu kuyulardan (pınarlardan) temin ediyordu. Beştepe’deki su şebeke tesisatı 1965’de döşendi ve ana boru hat uzunluğu 5 km ve dağlım boru hat uzunluğu 19 km
Anaokul:
Beştepe’deki ana okul 01.09.1953 s. Ortaokula bağlı yarım gün eğitim verilen bir grup açılır. İlk ücretli öğretmen Vasilka Atanasova Nikolova olur. 15.01.1959 yılında ana okula kadrolu öğretmeni olarak Lilyana Dimitrova atanır. 1961 tarihi itibaren ana okul 2 grup olur. 1973 senesi ana okul tam gün olarak faaliyete geçer. 03.01.1977 tarihinde törenle açılan tam gün eğitim veren anaokulun adı “Radost” (Радост). Gruplar beşe yükselir ve çalışanların sayısı 22 kişiye çıkar 1 Müdür (Lilyana Tabakova) 10 ana okul öğretmeni ve 11 diğer personel. 2003 yılında 50 yıldönümü kutlandı bu süre içinde çalışan ana okul öğretmenler: Lilana Dimirtova, Seviye Satı, Slavka Atanasova, Nikolinka Naceva, Fikriye Recebova (Fikriye Çakmak), Alenka Dimova.
Anaokulu öğretmeni Fikrîye Çakmak’ın verdiği bilgiler:
“1971 senesi Peçeli köyüne müdüre olarak atandım ve oradaki ilkokul tam gün eğitim veren anaokulu oldu. Orada çok emek verdim, Beştepe’den de gelen çocuklar vardı… tam gün olduğu için çalışan memurların arayıp ta bulamadığı bir fırsattı. Bir ay kadar bir süre tek başıma çalıştım daha sonra lise mezunu bir kız gönderildi.1973 yılı tayin istedim Beştepe köyüne ve işte o zaman ilk öğrencilerimiz 1970 doğumlu… Onlarla tam gün anaokuluna başlamış olduk. Binanın en üst katını anaokuluna vermişlerdi. Biz birinci sınıfa öğrenci yetiştirene kadar yarım gün olanlar devam etti, daha sonra ise sadece anaokulları kaldı. Çocuklar kalaba olunca da yeni anaokulu binası inşa edildi (şimdiki olan) tam hangi sene açıldığını ben tam hatırlayamıyorum… Ama öğreneceğim onu. Yeni binada iki sınıf ve eski binada üç sınıf kalmıştı daha sonra ise 6-7 sınıfa kadar çıkmıştı.150 öğrencimiz olmuştu.1985 yılına kadar çok güzel eğitim vermiştik o sene olanları bilirsin her şey değerini kaybetti ben öğretmenlikten atıldım… Bu sırada da kızım öğretmen oldu benim yerime o başladı çalışmaya. Geri dönmem için hep şartlar koyarlar ben de öğretmenliğe dönmezdim…1989 da şartsız koşulsuz öğretmenlik mesleği verildi ama cezası bitmemiş olacak ki Karagözler köyüne gönderildim.. Orada da okul anaokuluna çevrilmişti. Daha sonra göç başladı… göç… göç… zor günler yine geldi hem de beklediğimizden daha zor… Hatırlamak bile istemiyorum. Kızım iki yıllık öğretmen herkesle beraber göç etti ….işte bu artık anlatılmaz …çok çok zor günler geçirdik .1990 yılı beni Beştepe anaokuluna tayin ettiler, çocuklar azalmış sadece iki sınıf kalmıştı… Biz yolcuyduk ama ben çok kırgın olduğum için bir gün de olsa çalışacağım dedim ve aralık ayına kadar çalıştım… 27 Aralık 1990 yılı Türkiye’ye göç ederek, İzmir- Aliağa ilçesine yerleştik”
2011yılında Ana okulda 4 personel ve 5 öğretmen; toplam 9 personel çalışmaktadır. Öğrenciler: 3 yaş grubu-4 öğrenci, 4 yaş grubu-11 öğrenci, Hazırlık sınıfı 5 yaş grubu-19 öğrenci ve 6 yaş grubu -14 öğrenci Toplam 48 öğrenci
Eğitim (İlk ve Ortaokulu):
Beştepe’de Özel Türk Okulu 1928 senesinde faaliyete geçer dersler olarak, Arapça kuran, Türkçe, hesap dersleri merkez camide eğitim verilmektedir. Burada Şaban Mustafa, Salih Con, Mustafa hoca öğretmenlik yapmış.
Daha sonra Bulgarların kurmuş olduğu okulda Türk çocukları alt katta Türkçe eğitim alırlar, sınıflar karmadır. Türk çocuklar haftalık 2 saat Bulgarca ders almaları, dil açısından yeterli değildir. Bulgarcaları çok zayıf, Bulgar okullarına devam edemezler, Türk okullarına devam etmek için Şumnu’ya gitmek zorundalar, tabi ailelerin ekonomik durumları elverdiyse. Türk çocukların en büyük sıkıntısı 1959-1961 yılarında meydana gelmektedir. Türk okulları aniden kapanır ve Türk çocukları Bulgar okullarında eğitimlerine devam etmek zorunda kalırlar. Bulgarcaları çok zayıf olduğundan dolayı Türk çocukları çoğu sınıf tekrarı veya okulu terk ederler.
Beştepe köyünde Türkçe eğitimi 1950 yılında başlar ve 1959 yılına kadar devam eder. Türk okul öğretmenleri; Ahmet Süleyman okul Müdürü, İbrahim Halil, Mahmut Cin, Osman Osmanali, Karagözler (Karavelovo) köyünden İsmail hoca, Kaykı (Stoyan Mihaylovcki) köyünden Şükrü hoca, İhsaniye öğretmen, Karacaottan (St.Karaca) Fatma öğretmen, Pınarlıdan (İzvornik) Vedat öğretmenler eğitim verenlerden. Türkçe eğitim süresi 4 sene, devam etmek isteyenler Şumnu şehrinde devam ederler, ekonomileri müsait olanlar tabi
Yakup Yusuf, Ahmet Mehmet, Salih Osman, Adil Zekeriya ve Mehmet Halil İlkokulu bitirdikten sonra ortaokula köyde Bulgar okuluna 1950-1953 senelerinde devam ederler. Bulgar çocukların hakaretlerine rağmen bitirmeye başarırlar. Yakup Yusuf eğitimini Şumnu “Nazım Hikmet” Lisesine devam eder. Liseyi bitirdikten sonra Tıp Üniversitesine kayıt olur bir ay sonra okuldan uzaklaştırılır. Sebebi; Beştepe köyünden komünistlerden gelen yazı neden oluyor “Babası kooperatife tarlalarını teslim etmek istemediğinden halk düşmanı ilan edilir”. İnsanların kaderleri değiştiren sesiz komünist zulmü. Yakup Yusuf bir yıl sonra öğretmen okuluna kayıt olur ve Beştepe köyünden ilk Türk öğretmen olarak göreve 1962/63 eğitim yılında başlar onu takip eden diğer öğretmen Recep Satı (Çakı). Köyden liseye giden ilk Türk kızlarımızdan Vesile Nasuf Şumnu lisesinde okuyan ve mezun olur, onu takip edenler Zeynep İsmail, Sıdıka Hüseyin. İlk kız öğretmen Cemile Yusuf, ilk hemşire Elfide Hüseyin. Türklerin eğitim seviyesi zamanla artıyor; Hemşire Ahzel Ahmet, öğretmen Hasibe İbrahim ve diğer.
Özel Bulgar Okulu 1901 senesinde 2 odalı okulda artı bir öğretmen odası bulunmaktadır. Odalar küçük ve toprak zeminli. İlk öğretmen Kaloferli Hristo Braykov. Okul 11 erkek öğrenci ile eğitim yapmaktadır. Bir sene sonra eğitime daha 8 erkek öğrenci katılır. İlk eğitim, öğrencilerin zemine oturarak yapılır daha sonra sıra temin edilir. Kitap, defter ve kalem olmadığından tebeşir ile levhalara üzerine yazı yazarak eğitim görüyorlarmış. Köylülerin ricası ile 1903 senesinde Bulgar devletinden Eğitim bakanlığından resmi okul açılmasını sağlamışlardır. Varlıklı olan Petır KOZAREV okul yapımı için satın aldığı 40 dekarlık araziyi okul yapımı için bağışlar. Köylüler Mayıs 1921 tarihinde okul inşaatı başlar ve 17.10.1921 tarihinde okul tamamlanır ve eğitime açılır. Yeni okulda ilk öğretmen Makedonyalı Nikola pop İvanov. 1922 tarihinde öğretmen olarak Beştepe’den Dimitır Tonev, Veliçka Toneva ve Şumnulu Vılko Hinev. Okul adı olarak “Aziz Kliment Ohridski” (ОУ “Свети Климент Охридски”) belirlenir. 1924/25 eğitim yılında 22 öğrenci mevcuttur. 1930/31 eğitim yılında öğrenci sayısı 64 yükselir. Öğretmen katrosu da doğal olarak artıyor; Kostadin Nanov, Todor Nikolov, Stoyan Vasilev, İvan Kolarovi Viçka Angelova, Dimitır Bançev, İvan Nikolov, Veselin Peev, Mariyka Stoyanova, Georgi Trifonov, Tsvetan Deçevi Zdravka Angelova, Rayna Kumbeliyska ve diğerleri
1931 y. 5 Şubat 6 Şubata bağlayan gecede bir yangın nedeniyle okul kül olur. Okul yeniden 1934 inşaata başlanır, kiremitler de Atanas Petrov tarafından alınır ve 17.12.1934 s. faaliyete açılır. 1944/45 yılında okul müdürü Veselin Peev ve okul hala ilkokul statüsünde. Okulda 1949-1962 yılları arasında müdür olarak Yordan Rusev Viçev, uzun süre müdüre olarak görev yapan Dimka Dimitrova İvanova
Türkler ve Bulgarlar 1959 s. tek çatı altında Bulgarca eğitimi görmektedir. Türk çocuklarına haftada 4 saat Türkçe eğitim verilmektedir (2 saat Dilbilgisi 2 Saat Edebiyat). 1960/61 eğitim öğretim yılında eğitim süresi 8 yıla çıkar. 1960 yılında muhtaç çocuklara yeni yurt inşaata başlanır ve 1965 yılında faaliyete geçer. Çevre köylerden fakir ve kimsesiz çocuklara eğitim ve barınma imkânı sağlanır. İkili eğitimden tek eğitime geçilme imkânı eski okul arazisine 15.09.1970 s. yeni bir okul inşa edilerek sağlanmıştır ve okulun boş arazisine 70-80 yıların en modern spor alanı kurulmuştur. Spor alanın Yakup Yusuf Recep’in (Yakup Çakmak) büyük katkılarıyla kurulmuştur. Öğretmen mevcudu 31’e çıkmış, 18 yerli öğretmen eğitimini bu okulda almışlar. Okul merkezi okul olarak folklor grubu, spor salonu, Bilgisayar laboratuvarı mevcuttur.
Merkezi okul olarak, coğrafi, kimya, biyoloji, tarih ve fizik bölümleri zengin araç gereçlere sahiptir. Okulun folklor grubu, spor salonu, Bilgisayar laboratuvarı mevcuttur. Okulun amacı güçlü eğitim kadrosuyla Avrupa standartlarında eğitim vermek Verilen istatistiğe göre 2011 y. Beştepe köyünde eğitim seviyesi: Üniversite mezunu-36, Lise-204, Ortaokul-404, İlkokul-193, İlkokulu bitirmemş-97 ve Okula gitmeyenler-82 olarak verilmiştir.
2011’de İlkokul öğrenci sayısı 82, ortaokul öğrenci sayısı 73, toplam 155 öğrenci Okul 20 öğretmen ile eğitim öğretim vermektedir.
01.02.2011 tarihinde köyümüzde toplam 475 ev mevcut olduğu, bunlardan 381 yerleşik ve 94 evde yaşayan bulunmamaktadır.
Kültür Merkezi (Toplantı evi-binası):
Kültür Merkezi “Otets Paisiy “(НЧ „Отец Паисий) 1956 senesinde gençlik kolları tarafından gönüllük esasa dayalı olarak inşa edilmiştir. Binada sinema salonu, tiyatro salonu, satranç odası ve kütüphane mevcuttur. Merkezin uzun süre başkanlığını Bogdan Dapkov ve sekreterliği Leco Stratiev yapmıştır.
Çocuk Esirgeme Merkezi (Dom):
1965 senesinde yapılan bina hizmete açılır; kimsesiz ve fakir aile çocuklarını barındırır.
Tüketici kooperatifi:
Yirmi Aralık 1921 tarihinde kurulur ve 133/24.01.1922 mahkeme kararı ile kaydolur 11.02.1922 tarihli 30 sayılı Resmi Gazetede yayınlandıktan sonra resmiyet kazanmış oluyor.
33 kişi Beştepe köyünde (Pet mogili) Kredi Tarım Kooperatif kurucular 33 kişi, bunların bazıları; Vladimir Çobanov, Krıstü Kostadinov, Georgi Dimitrov, Aleksandır Stoyanov, Jelü İvanov, Petır Hristov ve dr. Kooperatifin amacı; üyelerine uygun kredi temin etmek.
İlk önce mevduat toplama ve borç verme işleriyle daha sonra ticari faaliyetlere devam etmekte. İlk dükkân Krıstü Kraçev 1924 yılında açılır ve köylülerin temel ihtiyaçlarını karşılar. 1926 senesinde üye sayısı 59’a yükseliyor. 1944 senesinde Süt Ürünleri Üretimi (Mandra), Marangoz atölyesi 1947 yılı kooperatife dahil ediliyor. 22 Haziran 1952 isim değişikliği yapılıyor ve Köy Tüketici Kooperatifi (Селска потребителна кооперация) olarak 2 dükkân, pastane ve fırın ile sermayesini artırıyor. 1953 tarihinde Peceli (Vekilski),1958 tarihinde isi Çanakçı (Krasen dol) kooperatifleri ile birleşiyor. Şubat 1958 tarihinde yeni tüzük ve isim değişikliğine gidilir, Tüketici Kooperatifi “Umut” (“Nadejda”) olur.
İlk Kooperatif Başkanı Dimo Georgiev Nyagulev aynı anda muhasebe işlerini de yürütür. Başkanlığı 1949 kadar sürmektedir. 1950-1951 tarihleri arasında başkanlık görevini Hristo Gospodinov Tabakov yürütür. 1951-1952 tarihleri arasında başkanlık görevini Jelü Bırnev yürütür. Ocak 1953 – Kasım1955 tarihleri arasında başkanlık görevini Hristo Atanasov Kazakov yürütür. . Şubat 1956 – Ekim 1958 tarihleri arasında başkanlık görevini Petko Kolev Dinkov yürütür. Dinkov’tan sonra başkanlık görevini Şubat 1960 yılına kadar Todor Nikolov Nikolov gelir. Nisan 1960 – Mart 1962 Dimo Gospodinov Nyagolov, Nisan 1962 – Ekim 1970 İvan Gospodinov Manev, 1964 senesinde üye sayısı 1187 kişiye yükselir. Aralık 1970 – Şubat 1974 Kiril Dimitrov Stefanof, Mart 1974 – 1980 Nedelço Angelov Tabakov, Dört köy adına faaliyet gösteren kooperatif 1326 üyeye ulaşıyor.
3 Mart 1982 tarihinde Civel (Никола Козлево) Bölgesel Tüketici Kooperatifi- “23 Eylül”’e (РПК “23 септември”) katılıyor
1985 tarihinde yine bağımsız olarak faaliyet gösteriyor ve 4 köye hizmet götürüyor Beştepe (Pet mogili), Peceli (Vekilski), Karagözler (Karavelovo) ve Çanakçı (Krasen dol)
Kooperatif yönetimi Nisan 1985 – Nisan1986 tarihleri arasında Trifon İvanov Trifonov tarafından yürütülüyor. Bir seneliğine 1986’da Necip Kurt tarafından yürütülüyor ve Görgi Tanev tarafından 1989’a kadar devam ediyor. İsmail Hayrulov Kooperatif Başkanlığını Haziran 1991 – Mart 1994 tarihleri arasında icra etmiştir. Nisan 1994 – Mart 1997 tarihleri arasında başkanlığı Necmi Satık yürütmektedir. Nisan 1997 – Mart 2012 tarihine kadar Kalinka Marinova başkan olarak görülüyor. Nisan 2012 tarihi itibaren Kooperatif Başkanı Halil Rufat Ali ve bu görevi halen devam etmektedir. 2009 tarihi itibaren Tüketici Kooperatifi “Şafak” (“Зора”) satış merkezleri modernize edilmektedir.
“Tüketici kooperatifi bölgede halkın ihtiyaçlarını karşılamak için, zengin ve kaliteli mal sunmaktadır. Kaliteli hizmet ve müşteri memnuniyeti sağlamak kooperatifin amaç ve hedefleri ve değişmeyen bir parçasıdır. Bunu da söylemeden geçemeyeceğim; Tüketici Kooperatifin 96 dekar işlenir tarlalarımız mevcuttur” diyen başkan Halil Rufat Ali
Tüketici Kooperatifi başkanı Halil Rufat Ali “Hedefimiz kaliteli hizmet ve müşteri memnuniyeti Avrupa standartlarına yükseltmek. Kooperatifimiz 1800 kişiye hizmet vermektedir. Kooperatifin ana amacı perakende satışlardır. Üye sayımız 52 kişidir, 6 kişi bu faaliyette meşguldür ve bir de ticari merkezimiz mevcuttur.
Halil Rufat Ali –“1997 tarihinde Tüketici Kooperatif üyesiyim. 2006 Yönetim Kurulu üyesi ve 2012 tarihi itibari Kooperatif Başkanı olarak görev yapmaktayım.”
Değirmenler:
Karagözler barajı yapılmadan önce Hırsovo deresi üzere “Sağır Kulak” ve “Oban” mevkilerinde iki su değirmeni bulunmaktadır. Suyun kesilmesi nedeniyle su değirmenleri anlamı yitirmişler. Şu anda ortadan yoklar.
Motor gücü ile çalışan değirmen 1936 senesinde Bonço Bonev tarafından inşa edilmiş. 1940 senesinde Jelasko Georgiev Dimitrov tarafından satın alınmış. J.Georgiev değirmeni devletleştirmeye kadar geliştirir ve çalıştırır. Daha sonra kooperatif “Trud” adı altında faaliyet göstermektedir. Bu kooperatif faaliyetine mobilya, yun ditme ve kumaş boyama atölyeleri dahil edilir. 1990’da özelleştirmeden sonra mobilya, kumaş boyama, değirmen ve diğer atölyeler kapanır ve binalar da ortadan kaldırılır.
Din:
Beştepe’de iki kesim yaşamaktadır. Türkler/Müslümanlar ve Bulgarlar/Hristiyanlar Türkler tarafından ibadet için kullanılan 2 camii bulunmaktadır. Büyük Cami Türk çocuklarına eğitim amaçlı da kullanılmış. Bulgarlar tarafından ibadet yeri olarak Ortodoks kilisesi kullanmaktadır. Ortodoks Kilisesi Aziz Arhangel Mihail („Св. Архангел Михаил“) 1908 yılında inşa edilmiş. Bulgarların dini nikâhları da burada kıyılmaktadır.
Sağlık Ocağı:
Eski Sağlık ocağı ve çocuk doğum odası okul bahçesinde bulunuyordu. Yeni yapılan sağlık ocağı köy merkezinde ve muhtarlığın yanında. Doktor, Hemşire, Diş Doktoru ve sağlık personeli bulunmaktadır. Uzun süre görev yapanlar arasında Diş Dr Vesko Dimov 1968y. Dr. Keranov, Dr. Slavov, Dr. Georgieva. Diş Hekimi Gönül Ademova Müslümova, Hemşireler; Roza Dimitrova, Mariya İvanova, Mariya Dimçeva ve Necmiye Tahir (Mutlu)
Köy ambulansı sağlık ocağında bağlı bulunmaktadır.
Muhtarlık:
Beştepe’deki muhtarlık binası iki katlıdır ve 1978 senesinde inşa edildi. Muhtarlık üst katta, postane ve toplantı salonu giriş katta mevcuttur. 1934 yıl itibari muhtarlıklarda resmi dil Bulgarca bundan dolayı Türklerin dil sorunu nedeniyle muhtarlık yapma imkânları olmuyor. Muhtarlık yapan kişiler sırasıyla: Bekir Müstecep,D.Kanelovi, Dimo Dimitrov-1918s, Krıstü Kracev-1935s, Dimitır Nedelkov-1944s. Georgi Zotev, Kalinka Marinova, Bogdan Radev, Kralü Kralev, Vesko Kolev Dimitrov-3 Dönem, Ebazel Yusuf Nasuf, Mehmet Abdullah Mehmetali (Çavuş)
10 Ağustos 1913 günü Bükreş Konferansında antlaşma imzalamış Bulgaristan, Güney Dobruca’yı Romanya’ya Makedonya’yı ise Yunanistan ile Sırbistan’a terk etmek zorunda kalmıştır.
19.05.1934 tarihinde yapılan faşist darbeden sonra. Türk köy isimleri değiştirilir ve Bulgar isimleri verilir. Deliorman adı Ludogorie olur. Resmi dairelerde Bulgarca konuşma mecburiyeti getiriliyor. Temiz Türk köylerinde Bulgarca bilen olmadığından Türk köylerinde muhtarlar Bulgarlardan seçiliyor.
7 Eylül 1940 tarihi sonucu Krayova Anlaşması imzalanıyor. Anlaşma gereğince Güney Dobruca Bulgaristan’a iade ediliyor. Bu tarihler arasında, Beştepe Bulgaristan’ın sınır köyüdür, 11, 12 ve 13 sınır taşların olduğu ve köyde sınır karakolu mevcuttur. Türklerin bu karakol baskısından çok çektiği baskı yapılarak göçe zorlandığı aşikârdır. Köyde her Çarşamba günü pazar yapılır. Mayıs ayın son pazar günü, geleneksel köy kutlaması (sıbor) at yapışları ve güreşler yapılmaktadır.
Köye su tesisatı 1965’te evlere su getirildi, toplam 19 km tesisat uzunluğu döşendi. 1959-1976 yılları arasında tüm evlere su verilmiş oldu.
TKZS (Tarım kooperatif işletmeleri):
Tarım sektöründe kooperatifleşmeye ilk adımlar 12 Mart 1946 tarihinde yapılır. Çıkarılan kanun doğrultusunda Doburcada 300 dek, Bulgaristan’ın diğer bölgelerde 200 dek toprak sınırlandırması getirilir. Böylece Bulgaristan’da 564.000 dek toprak kooperatifleştirilir. Fakir çiftçiler gönüllü kooperatiflere katılır. Devletleştirilen topraklar Tarım kooperatif işletmelerini ve Devlet Tarımsal İşletmeleri kuruluyor. Büyük Tarım Makinaları Satın Alma Kanunu Resmi gazetede 48/1948 ilan çıkarılır. Çıkarılan kanunun 4 maddesi gereğince tarım makinelerini çok düşük fiyata satın alması belirlenir neredeyse demirin urda fiyatını karşılamıyor. Alınan tarım makineleri ile kooperatiflere hizmet amaçlı Makine-Traktör istasyonları kurulur.
Kooperatifleşme 3 etaptan geçer. Birinci etap 1945-1959 yılları arası, İkinci etap 1959-1969 yılları arası ve üçüncü etap 1969 – 1990 yılları arası.
Birinci etap kooperatifleşme kuruluşu ve genişlemesi 1945-1959 yılları arasında. Üye sayıları 1945-1950 yıllar arası çok az artış göstermektedir. 1950’de, tarım ekipmanlarının özel sektörden, devlet tarafında millileştirilmesi sonrası, kitlesel kolektifleştirmeye ciddi baskı uygulandı. Köylerin bazı yerlerinde birçok çiftçi baskı altındadır. Devlet politikası, yasal düzenlemelerle köylüleri de çıkmaza sokuyor ve yeni kooperatiflere üyeliklerini kabul etmek zorunda kalıyorlar.
Tahıl, et, sığır, süt, yumurta ve diğer devlet malzemelerini belirli düşük fiyatlarda teslim etmeyen köylüler, hızlı takip prosedürü altında (Vandalizm) hasar vermek için uzun süre hapse mahkûm edilirler. Kanıtlanmış devlet karşıtı eylemler olmadan, adli veya diğer yasal işlemler olmadan, bazı çiftçiler yerel yetkilileri ve parti yöneticileri tarafından yeni hükümetin politikasını kabul etmemekle suçlanmaktadırlar. Böylece ormanlara, arazilere ve tarımsal ekipmanlara el konulur veya diğer yerleşim yerlere sürgün edilirler. Ailelerinin üyelerine verilen karakteristiklerde “halk düşmanı” ilan edilir ve insan kaderleri sonsuza dek değişmesine sebep olur.
Tarımsal üretim krizinden kurtulmak için Eylül 1969’da kooperatifleri yeniden bir araya getirilerek Tarımsal Sanayi Kompleksi oluşturulmasına karar verilir.
Beştepe’de 1948 tarım arazileri millileştirilmeye başlanıyor ve ilk başkan Kolo Dimov. İlk Türklerden kooperatife üye olanlar Müstecep, Kırcaali Kadir, Berberlerin İbrahim, Muhitlerin Halil İbrahim, Osman Ali Kırmızı. Devlet, yeni kurulan kooperatife (TKZS) verimli arazileri verip kooperatife girmeyenlerden, verimli toprakları ellerinden alıp verimsiz arazi vermektedir. Aşırı baskı ve ağır vergi altında ezilen köylüler kooperatife girmek zorunda kalırlar.
Beştepe Türkleri daha fazla direnemezler ve 1954’te kooperatife girmek zorunda kalırlar. Son girenler 1956 senesi; Con Salih ve Kanellerin Georgi.
Köylerde kurulan kooperatifler (TKZS) üretim krizinden kurtulmak amacıyla 1969’da komşu kooperatifleri bir araya getirilerek APK (Sanayileşmiş Tarım Kooperatifi) kurulur. Beştepe merkezli; Çanakçı (Krasen Dol), Karagözler (Karavelovo), Beştepe (Pet Mogili) ve Peçeli (Vekilski) birleştirilmiş kooperatif kurulur. Civel (N.Kozlevo) merkezli Sanayileşmiş Tarım Kooperatifi kurulur.
Kooperatifler 1990 tarihinde devlete ait olan malları Büyükbaş (inekler) ve küçükbaş (koyunlar) ve kooperatif teçhizatı (tarım makineleri ve aletleri) kooperatif üyelerine dağıtılarak özeleştirme adı altında yok olup gitti.
TOPLAM
EMLAK SAHİPLER Alan (ha) % alan
Devletin herkese açık özel alanı 1053,24 25,26
Belediyenin halka açık alanı 138,62 3,32
Belediyeye özel alan 139,24 3,34
Özel şahıslara ait alan 2111,4 50,64
Özel Kamu kuruşlarına ait alanı 324,4 7,80
Özel yabancı şahıslar ve tüzel kişilere ait alanı 28,85 0,69
Özel dini kuruluşlar ait alanı 2,5 0,06
Ortak mülkiyet alanı 309,22 7,42
Belediye tarafından yönetilen alan 60,69 1,46
Toplam 4169,16 100
Kaynak: ОПР 2014-2020, Civel (Никола Козлево)
Yer adları.
Beştepe ve Civel arasındaki Pındıklık mevkii (299.6 m), Sağır Kulak, Kazam Çayır, Yeni yerler, Bayır başı, Çakmaklık, Dağ ekinliği, Ak topraklık, ve Papurluk deresi görmeye değer yerlerdendir.
Nüfus.
Beştepe Türkler tarafından kurulmuştur. Bulgar Prensliği kuruluncaya dek 200 hanelik temiz Türk köyü olarak kalmıştır. 1882 y. sonra Värbitsa ve daha sonra Harmanlı, Varna ve Şumnu köylerinden Bulgarlar gelmişlerdir. Hepsine hemen toprak verilmiştir. XIX yy. sonlarına doğru Türkler Türkiye’ye göç etmeğe başlamışlardır. 40 yıl içerisinde 62 hane göç etmiştir. 1950 yılından sonra göçler devam etti. Şu an köyde Türkler çoğunlukta Bulgarlar gençleri çoğu Varna veya Şumnu ikamet etmektedir.
BEŞTEPE KÖYÜ ETNİK DAĞLIM ÇİZELGESİ
Yıllar Toplam Türk Roman Bulgar Türk % Roman %Bulgar
2011 1170 549 341 280 46,92 29,15 23,93
2001 1447 732 153 562 50,59 10,57 38,84
BEŞTEPE KÖY NÜFUSI – ŞUMNU İLİ
Daimi Adres Mevcut Adres Daimi ve Mevcut
Yıllar Toplam Toplam Nüfus Adresi
2020 1.715 1.210 1.092
2019 1.715 1.210 1.093
2018 1.701 1.186 1.068
2017 1.711 1.189 1.072
2016 1.692 1.143 1.024
2015 1.700 1.146 1.030
2014 1.714 1.145 1.040
2013 1.703 1.152 1.035
2012 1.694 1.168 1.038
2011 1.711 1.170 1.043
2010 1.693 1.160 1.032
2009 1.679 1.188 1.061
2008 1.664 1.212 1.091
2007 1.673 1.241 1.115
2006 1.692 1.273 1.151
2005 1.682 1.287 1.161
2004 1.690 1.338 1.207
2003 1.687 1.371 1.214
2002 1.694 1.400 1.247
2001 1.687 1.447 1.245
2000 1.722 1.482 1.204
1999 1.682 1.516 1.120
1998 1.738 1.843 1.436
1992 1.498
1985 1.962
1975 2.047
1965 2.353
1956 2.109
1946 2.076
1934 2.427
1926 2.227
Son Yorumlar